विवेकशील साझा पार्टी संक्षिप्त चिनारी पार्टीको नामः विवेकशील साझा पार्टी पार्टीको मार्गदर्शक सिद्धान्त: १) सहभागितामूलक लोकतन्त्र पार्टीको मूल्य र मान्यता: पद्धति (System), पारदर्शिता (Transparency), इमानदारी (Integrity), उत्कृष्टता (Meritocracy) अर्थात् STIM. यो पार्टीको आवश्यकता किन पर्यो? विश्वमा हामीभन्दा अत्यन्त गरिब र साधन स्रोतले विपन्न मुलुकहरूले द्रुतगतिमा प्रगति गर्दा साधन र स्रोतले सम्पन्न हामी विश्वकै अति गरिब मुलुकका रूपमा रहिरहेका छौँ। सरकार सधैँ अस्थिर भइरह्यो। सरकार चलाउनेहरू असक्षम र भ्रष्ट भइरहे। दशकौँसम्म राजनीति गरेका दल र तिनका सबैजसो नेताले स्थिर, सुसंस्कृत र विकासमुखी राजनीतिको भरपर्दो सङ्केत देखाउन सकेनन्। व्यक्ति बन्ने तर देश नबन्ने राजनीति विद्यमान रह्यो। अहिलेको राजनीतिको विकल्पका रूपमा विवेकशील साझा पार्टी परिणाममुखी, कल्याणकारी लोकतन्त्र स्थापित गरि एकै पुस्तामा नेपाललाई रूपान्तरण गर्ने दृढ अठोटका साथ विसं २०७४ मा विधिवत् स्थापना भएको हो। यो पार्टी अरूभन्दा कसरी फरक छ? यो पार्टी नेपालको धर्तीमा जन्मेर, हुर्केर नेपालको राष्ट्रिय हितलाई सर्वोपरि राखी नेपालीको मनको बोली बोल्ने पार्टी हो। नेपालको गौरवमय इतिहास, जैविक विविधतायुक्त भूगोल, सनातनदेखि चली आएको धर्म, रीतिथिति, हजारौँ वर्ष पुरानो संस्कृति, बहु जाती, बहुभाषिक समाज र दक्षिण एसियाको विशिष्ट भूराजनीतिलाई राम्ररी बुझेको यो पार्टीले परम्परागत वादप्रतिको जड सूत्रीय लगावभन्दा समकालीन नेपाली समाजका आवश्यकता र नयाँ पुस्ताको आकाङ्क्षा प्रतिबिम्बित हुने मार्गदर्शक सिद्धान्त अवलम्बन गरेको छ। विधिको शासनलाई मूल मन्त्र मानेको यो पार्टी अहिंसात्मक राजनीति, भ्रष्टाचारमुक्त र समावेशी शासन व्यवस्था, समतामूलक र न्यायपूर्ण समाज स्थापना गर्न प्रतिबद्ध छ। यो पार्टीले के गर्दैन? यो पार्टीका कुनै पनि सदस्य वा इकाईले बन्द, हडताल, चक्काजाम, हिंसात्मक तथा विध्वंसात्मक आन्दोलन गर्दैन। यो पार्टीका सदस्यले कुनै पनि दलका नेता वा कार्यकर्ताको चरित्र हत्या वा उनीहरूलाई व्यक्तिगत गालीगलौज गर्दैन। यो पार्टीले कर्मचारी, डाक्टर, इन्जिनियर, वकिल, शिक्षक, प्राध्यापक, पत्रकार जस्ता पेसाकर्मीहरूको दलीय राजनीतिक भातृ संगठन खोल्दैन। यसले राजनीतिलाई कुनै पनि बहानामा राज्य दोहनको माध्यम बनाउँदैन। सामाजिक जनजीवनलाई अनावश्यक रूपमा पार्टी करण गर्दैन। जबरजस्ती चन्दा असुली गर्ने र सर्वसाधारण नागरिकलाई धाक, धम्की, लोभ, डर देखाएर पार्टीका गतिविधि संचालन गर्दैन। सुरक्षा निकायमाथि कुनै पनि प्रकारको आक्रमण वा ती निकायको मनोबल गिराउने काम गर्दैन। यो पार्टीले नयाँ कुरा के गर्छ? कल्याणकारी लोकतन्त्र भनेको के हो? यो पार्टीले आत्मसात् गरेका मार्गदर्शक सिद्धान्त समन्वयात्मक बजार अर्थतन्त्र, सहभागितामूलक लोकतन्त्र, सामाजिक न्याय र कल्याणकारी राज्यलाई हामीले समष्टिगत रूपमा हाम्रो दर्शन/विचार/वाद अर्थात् ‘कल्याणकारी लोकतन्त्र’ भनेका छौँ। कल्याणकारी लोकतन्त्र समाजवादको विकृत र बेअर्थी अभ्यास, साम्यवादमुखी भय, पुँजी आर्जनमा अङ्कुशको डर, ताना शाही प्रवृत्तिको प्रवर्धनजस्ता सबै प्रदूषणबाट मुक्त छ। यो सय वर्षको आधुनिक विश्व अर्थ-राजनीतिको बृहत् अध्ययनपछि निकालिएको परिपक्व र व्यावहारिक निष्कर्ष हो। आजका सबभन्दा सफल र विकसित अर्थतन्त्रहरू सबैले दशकौँदेखि कल्याणकारी नीतिहरूलाई अभिन्न अङ्गका रूपमा स्विकार्दै आएका छन्। नेपालले पटक, पटक भोगिसकेको अहिलेको लोकतन्त्रको मोडलले राजनीतिकर्मी र उनीहरूका आसेपासेको जीवनस्तरमा ठुलो परिवर्तन ल्याए पनि आम नागरिकहरूको जीवनमा परिवर्तन आउन नसकेको तथ्य जगजाहेर नै छ। तसर्थ लोकतन्त्र शासकहरूको सुख सुविधाका लागि होइन कि सर्वसाधारणको सर्वोपरि हित र कल्याणका लागि समर्पित भएमा मात्र सुखी, खुसी, संवृद्ध समाज निर्माण गर्न सकिन्छ भन्ने विवेकशील साझा पार्टीको ठहर हो। यसका लागि ‘नेपाली मोडलको कल्याणकारी लोकतन्त्र’को अवधारणाबारेमा यो पार्टीले राष्ट्रिय स्तरमा व्यापक छलफल चलाइरहेको छ। समन्वयात्मक बजार अर्थतन्त्र भनेको के हो? समन्वयात्मक बजार अर्थतन्त्रले खुला बजार प्रणालीको सृजनशीलता, यसका कमजोरी र समाजका चासोबिच समन्वय कायम गरी अर्थतन्त्रलाई प्रभावकारी बनाउने कार्यलाई आत्मसात् गरेको हुन्छ। यो सिद्धान्तले उद्यमशीलता र उत्पादनशीलताका लागि खुला बजार प्रणालीलाई प्रवर्द्धन गर्नुका साथै वैज्ञानिक नियमन पद्धतिमार्फत खुला बजार प्रणालीका कमीकमजोरीलाई निराकरण गर्दछ। आर्थिक गतिविधि तथा त्यसका नतिजालाई छिटो, छरितो प्रभावकारी, उत्पादनमुखी र व्यापक बनाउनका लागि राज्यको समन्वयकारी भूमिकामा विशेष जोड दिँदा अर्थतन्त्र बढी चलायमान हुन्छ र अहिलेको सिन्डिकेट, कार्टेलिंग, बिचौलिया र दलाली चरित्रलाई अन्त्य गर्दछ। यसको नमुनाका रूपमा स्विडेन, जर्मनी तथा जापानको अर्थतन्त्रलाई लिन सकिन्छ। सहभागितामूलक लोकतन्त्र भनेको के हो? लोकतन्त्रको दिगो विकासका लागि लोकतान्त्रिक अभ्यास राजनीतिक, आर्थिक र सामाजिक रूपमा परिणाममुखी हुनु पर्दछ। यसका लागि आम नागरिकको भूमिका निर्वाचनका बेला प्रतिनिधि चयन गर्नेमा मात्र सीमित नभएर पार्टी वा राज्य सञ्चालनमा पनि अधिकतम रूपमा प्रयोग हुनुपर्छ। नागरिक नै सार्वभौम र सर्वशक्तिमान् हुन्, कुनै सरकार, पार्टी वा तिनका नेता होइनन् भन्ने मान्यताले मात्र परिणाममुखी लोकतन्त्रलाई संस्थागत गर्न सक्दछ। उम्मेदवार चयनमा अवलम्बन गरिने प्राथमिक निर्वाचन प्रणाली, फिर्ता बोलाउन सक्ने अधिकार, कुनै पनि उम्मेदवार उपयुक्त छैनन् भन्न पाउने अधिकारयुक्त राजनीतिक प्रणालीले नागरिकहरूलाई जिम्मेवार र सशक्त बनाउँछ। निर्वाचित जनप्रतिनिधि, सरकारमा रहने व्यक्ति तथा पार्टीका कार्यकर्ता प्रभावशाली हुने र नागरिक निरीह हुने अहिलेको अवस्थालाई सहभागितामूलक लोकतन्त्रको अभ्यासले परिवर्तन गर्ने र नागरिकहरूलाई वास्तवमै सार्वभौम भएको अनुभूति गराउने अपेक्षा गर्न सकिन्छ। कल्याणकारी राज्य कस्तो हुन्छ? शिक्षा, स्वास्थ्य, सामाजिक सुरक्षा, न्यून आय भएकालाई आवासको व्यवस्था तथा सार्वजनिक यातायातमा राज्यको प्रत्यक्ष भूमिका र दायित्व हुनै पर्छ। हाम्रो विगतको राज्य संरचना र सञ्चालन पद्धतिमा सबै नेपालीले समान र न्यायपूर्ण अवसर नपाएको सन्दर्भमा कल्याणकारी राज्यले सामाजिक न्यायका हकमा अहम् महत्त्व राख्छ। राज्यका नीति र कार्यक्रममा सामाजिक न्यायका आधारभूत मान्यता प्रतिविम्ब हुन सकेनन् भने समग्र राज्य संयन्त्र अभिजात वर्गको पृष्ठपोषकका रूपमा स्थापित हुन्छ र समाजमा आर्थिक, सामाजिक असमानता बढ्दै जान्छ। तसर्थ अवसरको अन्तिम बिन्दुमा आलंकरिक समावेशिता खोज्नु भन्दा आधारभूत अवसर नै समतामूलक रूपमा वितरण गरी पिछडिएका वर्ग, लिङ्ग, र जातीको दिगो, द्रुत र सम्मानजनक उत्थानमा यो पार्टी प्रतिबद्ध छ। अवसरको वितरणमा पिछडिएका जात र समुदायमा पनि तल्लो आर्थिक वर्ग र समूहलाई समावेशिताको पहिलो प्राथमिकतामा राखिने छ। पार्टीको केन्द्रीय कार्यालय केन्द्रीय कार्यालय विवेकशील साझा पार्टीबारे संक्षिप्त रूपमा जानकारी दिने उद्देश्यले तयार गरिएको यस पेजमा लेखिएका विषयहरूमा तपाइको प्रतिक्रिया, सुझाव तथा सल्लाहको अपेक्षा गर्दछौँ। तपाईँहरूको सल्लाह र सुझाव अनुसार यसमा परिमार्जन गर्दै लगिनेछ। प्रादेशिक कार्यालयहरू छिट्टै अपडेट गर्नेछौँ।
पार्टीको झण्डा: नीलो पृष्ठभूमिमा सेतो रङ्गको तराजु चिन्ह सहितको आयातकार झण्डा
चुनाव चिन्हः तराजु
पार्टीको दर्शन/विचार/वाद: कल्याणकारी लोकतन्त्र (Welfare Democracy)
पार्टीको लक्ष्यः सुसंस्कृत राजनीतिक, समतामूलक संवृद्धि
२) समन्वयात्मक बजार अर्थतन्त्र
३) कल्याणकारी राज्य
४) सामाजिक न्याय
बखुण्डोल, ललितपुर, नेपाल
पोष्ट बक्स नं. ५८५३, काठमाडौँ
फोनः ०१ ५४३६०६२
ईमेल: [email protected]
फेसबुक: facebook.com/BSP.org
ट्विटर: @BibekshilSajha
युट्युव: youtube.com/channel/UC6hTe_K-pTwhTi9pN3ekihA
वेबसाइट: www.bsp.org.np